عصر جدید

 

 

اصالت دادن به كتاب و سنت:

امام زمان عليه‏السلام قرآن و سنت و شريعت نبوى را اساس و پايه تمام امور در حكومت خويش قرار مى‏دهد و با تمام قدرت براى اجراى احكام الهى تلاش مى‏كند و به هيچكس اجازه تخطى از اين حدود را نخواهد داد.

در اين باره روايات فراوانى نقل شده است كه در ذيل به نمونه‏هايى از آن بسنده مى‏كنيم:

ـ رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمودند: «قائم (امام زمان) از اولاد من است، اسمش اسم من و كنيه‏اش كنيه من و شكل و شمايلش شكل و شمايل من و روشش روش من است. او مردم را بر ملت و شريعت من نگه مى‏دارد و آنها را به سوى كتاب خداوند عزوجل دعوت مى‏كند.»(1)

ـ امام اميرالمؤمنين عليه‏السلام فرمود: «خواسته‏ها را تابع هدايت (قرآن) مى‏كند، هنگامى كه مردم هدايت را تابع هوسهاى خويش قرار مى‏دهند. و آراء و افكار را پيرو قرآن مى‏كند، پس از آنكه قرآن را تابع رأى [خود] گردانده باشند... كتاب خدا و سنت پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله را كه تا آن روز متروك مانده، زنده مى‏كند [و به آن جامه عمل مى‏پوشاند].»(2)

ـ امام باقر عليه‏السلام فرمودند: «مهدى عليه‏السلام مردم را به سوى كتاب خدا، و سنت پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و ولايت على بن ابى طالب و بيزارى از دشمنان او دعوت مى‏كند.»(3)

رفتار بر اساس سيره پيامبر و امامان عليهم‏السلام :

ـ رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: «مهدى عليه‏السلام روش مرا دنبال مى‏كند و هرگز از روش من بيرون نمى‏رود.»(4)

ـ امام صادق عليه‏السلام فرمودند: «امام زمان عليه‏السلام [در حكومت خويش[ به سيره و روش پيامبر در ميان مردم عمل مى‏نمايند و بر رفتار او رفتار مى‏كنند.»(5)

عبداللّه بن عطا از امام صادق عليه‏السلام درباره سيره حكومتى امام زمان عليه‏السلام سؤال كرد، حضرت فرمودند: «به روش پيامبر عمل مى‏كند... .»(6)

روش سياسى و اجتماعى:

يكى از شاخصهاى بسيار مهم و برجسته در حكومت امام مهدى عليه‏السلام مبارزه با دولتهاى باطل و اقامه قسط و عدل به معناى واقعى و وسيع كلمه است. در اين باره روايات فراوانى وارد شده است كه در ذيل نمونه‏هايى از آن را مرور مى‏كنيم:

ـ امام باقر عليه‏السلام مى‏فرمايد: «هنگامى كه قائم قيام كند، هر دولت باطلى از بين مى‏رود.»(7) از اين روايات استفاده مى‏شود كه اولين كار امام عليه‏السلام مبارزه با دولتهاى باطل خواهد بود.

ـ امام رضا عليه‏السلام مى‏فرمايد: «ترازوى عدالت را در ميان مردم مى‏نهد و [در سرتاسر حكومتش] هيچ انسانى به ديگرى ستم نخواهد كرد.»(8)

ـ و در روايت ديگرى مى‏فرمايد: «خداوند بواسطه مهدى عليه‏السلام سراسر گيتى را پر از عدل و قسط مى‏كند همان‏گونه كه سراسر ظلم و جور بود.»(9)

ـ امام باقر عليه‏السلام مى‏فرمايد: «وقتى قائم اهل بيت عليهم‏السلام قيام نمايد، اموال را مساوى تقسيم مى‏كند و در ميان مردم با عدالت رفتار مى‏كند.»(10)

ـ و در روايت ديگر مى‏فرمايد: «او در ميان همه بندگان خدا عدالت را پياده مى‏كند و به عدل رفتار مى‏كند؛ چه نيكان و چه افراد فاسق و فاجر (عدالت او به طور يكسان در حق خوب و بد اجرا مى‏گردد).»(11)

ـ و رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: «مهدى عدالت را همچنانكه سرما و گرما وارد خانه مى‏شود، وارد خانه‏هاى مردمان كند.»(12)

 

روش مديريتى و قضايى:

امام عصر عليه‏السلام براى اداره جهان استانداران و وزيرانى مى‏گمارد كه جز به مصالح اسلام و رضايت خدا به چيزى نمى‏انديشند. چنانكه در روايات، تركيب دولت مهدى عليه‏السلام را از پيامبران، جانشينان آنان، تقوى پيشگان و صالحان روزگار و امتهاى پيشين و از سران و بزرگان پيامبران عليهم‏السلام بيان مى‏كنند كه نام برخى از آنها نيز در روايات آمده است.(13)

ـ رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: «[مهدى عليه‏السلام ] دقيقا فرمان خدا را اجرا مى‏كند، با كسى حساب خويشاوندى ندارد و سنگى روى سنگ نگذارد.»(14)

ـ امام صادق عليه‏السلام مى‏فرمايد: «مهدى (عج‏اللّه تعالى فرجه) يارانش را در همه شهرها پراكنده مى‏كند و به آنان دستور مى‏دهد كه عدل و احسان را شيوه خود سازند و آنان را فرمانروايان كشورهاى جهان قرار مى‏دهد، و به آنها دستور مى‏دهد كه شهرها را آباد سازند.»(15)

ـ و در روايتى مى‏خوانيم: «هنگامى كه قائم (حضرت مهدى عليه‏السلام ) قيام كند، به عدالت حكم خواهد كرد، ظلم و جور در روزگار او از بين خواهد رفت و امنيت در تمام راهها برقرار مى‏گردد.»(16)

ـ و در روايت ديگر مى‏خوانيم: «امام زمان عليه‏السلام در ميان مردم مانند داود نبى عليه‏السلام و حضرت محمد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله قضاوت خواهد كرد.»(17)

حكم داودى طبق بيان قرآن چنين است: «اى داود ما تو را خليفه [و نماينده خود] در زمين قرار داديم، در ميان مردم به حق داورى كن، و از هواى نفس پيروى نكن كه تو را از راه خدا منحرف مى‏سازد.»(18)

و قضاوت محمدى صلى‏الله‏عليه‏و‏آله اين است كه قرآن مى‏فرمايد: «و اگر ميان آنها داورى كنى، با عدالت داورى كن... .»(19) و نيز مى‏فرمايد: «بر طبق احكامى كه خدا نازل كرده در ميان آنها حكم كن، و از هوا و هوسهاى آنها پيروى نكن.»(20)

ـ امام صادق عليه‏السلام درباره روش قضاوت امام زمان عليه‏السلام مى‏فرمايد:«... مهدى عليه‏السلام در ميان پيروان تورات (يهوديان) بر اساس تورات قضاوت مى‏كند و در ميان پيروان انجيل (مسيحيان) بر طبق انجيل قضاوت مى‏كند، و در ميان پيروان زبور بر اساس همان كتاب حكم مى‏كند، و در ميان پيروان فرقان (قرآن) نيز بر طبق قرآن حكم مى‏كند.»(21)

البته منظور از كتاب تورات، انجيل و زبور، اصل آنها است؛ نه كتابهاى تحريف شده.

روشهاى اقتصادى:

براساس روايات، امام مهدى عليه‏السلام فقر را از بين مى‏برد،(22) و در دوران او در تمامى روى زمين خرابى باقى نمى‏ماند مگر آنكه آباد شود،(23) برده‏ها آزاد و قرضها و ديون همه پرداخت مى‏شود،(24) گنجها را استخراج مى‏كند و ثروتها را تقسيم مى‏نمايد،(25) زمين در دست شيعيان آن حضرت قرار مى‏گيرد.(26) به انداره‏اى كه كسى بتواند بر دارد و حمل كند، مال و ثروت در اختيار درخواست كننده قرار مى‏دهد،(27) عدالت و سازندگى را در همه شهرها گسترش مى‏دهد(28) و خوان حكمت و ثروت گسترده مى‏شود(29) و با ثروت اندوزى مبارزه مى‏شود.(30)

از مطالب بالا استفاده مى‏شود كه روش حكومتى امام زمان بر سه محور اساسى زير خواهد بود.

1. اصالت دادن به كتاب و سنت؛

2. اداره جامعه بر اساس روش پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و امامان عليهم‏السلام ؛

3. اقامه قسط و عدل در تمام امور حكومتى، اجتماعى و سياسى به معناى واقعى كلمه.

 

---

1. «اَلْقائِمُ مِنْ وُلْدى، اِسمُهُ اِسْمى، وَ كُنْيَتُهُ كُنْيَتى وَ شَمائِلُهُ شَمائِلِى وَ سُنَّتُهُ سُنَّتِى. يُقيمُ النَّاسَ عَلى مِلَّتى وَ شَريعَتى وَ يَدْعُوهُمْ إلى كِتابِ اللَّهِ عَزَّو جلَّ». بحارالانوار، ج 51، ص 73، باب 1، ح 19.

2. نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتى (پارسايان، 1379) خ 138. «يَعْطِفُ الْهَوى عَلىَ الْهُدى إذا عَطَفُوا الهُدى عَلىَ الهَوى وَ يَعْطِفُ الَّرأى عَلى القُرآنِ اِذا عَطَفُوا القُرآنَ على الرِّأى...وَ يُحيى مَيِّتَ الكتابِ وَ السُّنَّةِ».

3. «...يَدْعُوا النَّاسَ اِلى كِتابِ اللَّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ وَ وِلايَةِ عَلى بْنِ اَبى طالِبٍ وَ الْبَراءَةِ مِنْ عَدُوِّهِ». يوم الخلاص، كامل سليمان (بيروت: دارالكتاب اللبنانى، الطبعة الثالثة، 1402 ه ق)ص 325.

4. «اَنَّ الْمَهدى يَقفُوا اَثَرى لا يُخطى‏ء». منتخب الاثر فى الامام الثانى عشر، لطف الله صافى (طهران: مكتبة الصدر، الطبعة الثالث) ص 491، فصل 9، باب 3، ح 2.

5. قال الصادق عليه‏السلام : «... وَ اَنْ يَسيرَ فِيْهِمْ بِسيرَةِ رَسوُل اللّهِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله وَ يَعْمَلُ فِيْهِمْ بِعَمَلِهِ». علامه محمد باقر مجلسى، بحارالانوار (تهران، المكتبة الاسلامية، الطبعة الثالثه، 1398 ه ق) ج 52، باب 28، ح 78.

6. عن عبدالله بن عطاء، عن أبا عبداللّه عليه‏السلام قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ سيرَةِ الْمَهدى كَيْفَ سيرَتُهُ؟ قَالَ: يَصْنَعُ ما صَنَعَ رَسُولُ اللّه صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ...». بحارالانوار (همان) ح 108.

7. «اِذا قامَ القائِمُ ذَهَبَ دولةُ الباطِلُ». محمد بن يعقوب كلينى، الكافى (بيروت، دارالاضواء) ج 8، ص 278.

8. «... وَ وَضَعَ ميزانَ العَدلِ بَيْنَ النَّاسِ، فَلا يَظْلِمُ اَحَدٌ أَحَدا». بحارالانوار (پيشين) ج 52، ص 321، باب 27، ح 29.

9. «... يَمْلأُ بِهِ الاَرضَ قِسطَا وَ عَدْلاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْرا وَ ظُلْما». همان مدرك، ح 30.

10. «اِذا قامَ قائِمُ أهلِ البيتِ قَسَّمَ بالسّويّةِ وَ عَدلَ فِى الرَّعِيَّةِ...». همان مدرك، ح 103.

11. «... وَ يَعْدلُ فى خَلْقِ الرَّحمانِ البَرّ مِنْهُمْ وَ الفاجِرَ». بحارالانوار (پيشين) ج 51، ص 29، باب 2، ح2

12. «... أما وَ اللّهِ لِيَدخُلَنَّ عَلَيْهِمْ عَدْلَهُ جوفَ بُيُوتِهِمْ كَما يَدْخُلُ الحَرّ والقُرّ». بحارالانوار (پيشين) ج 52، باب 27، ح 131.

13. حضرت عيسى عليه‏السلام ، هفت نفر از اصحاب كهف، يوشع وصى موسى عليه‏السلام ، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسى، ابو دجانه انصارى، مالك اشتر نخعى و قبيله همدان. ر،ك: نجم الدين طبسى، چشم اندازى از حكومت مهدى عليه‏السلام (قم، شركت چاپ و نشر سازمان تبليغات اسلامى، چاپ دوم، 1377 ش) ص 190.

14. «يَكُونُ مِنَ اللَّهِ عَلى حُذوٍ لا يُغيّر بِقرابةٍ ولا يَضَعُ حَجَرا حَجَرا». ابن طاووس، ملاحم الفتن فى ظهور الغائب المنتظر (بيروت، مؤسسة الوفاء، الطبعة السادسة، 1403) ص 108، به نقل از عصر غيبت (مركز جهانى علوم اسلامى) ص 258.

15. قال الصادق عليه‏السلام : «يُفَرِّقُ الْمَهدى اَصحابَهُ فِى جَميعِ الْبُلْدانِ وَ يَأْمُرُهُمْ بِالْعَدْلِ وَ الاِحسانِ وَ يَجْعَلُهُمْ حُكّامَا فِى الاَقالِيمِ وَ يَأْمُرُهُمْ بِعُمْرانِ الْمُدُنِ» على محمد دخيل، الامام المهدى عليه‏السلام (بيروت، دار المرتضى، 1403 هق) ص 371. به نقل از تاريخ غيبت، ص 258.

16. «اِذا قَامَ القائِمُ حَكَمَ بِالْعَدلِ وَ ارْتَفَعَ فِى اَيَّامِهِ الْجَورُ، و أمَنَتْ بِهِ السُبُلُ». بحارالانوار: (پيشين) ج 52، باب 27، ح 83.

17. «وَ حَكَمَ بَيْنَ النّاس بِحُكم داوودَ و حُكمِ مُحمَّدٍ». بحارالانوار (پيشين) ادامه حديث 83.

18. «يا داوُودُ اِنَّا جَعَلْناكَ خَليفَةً فِى الأرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النّاسِ بِالحَقِّ وَ لا تَتَّبِع الهَوى فَيُضلَّكَ عَنْ سَبيلِ اللّهِ...». ص / 26.

19. «و ان حكمتَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالقِسطِ...». مائده/42.

20. «فَأحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِما اَنْزَلَ اللَّه وَ لا تَتَّبعْ اَهْواءَهُمْ...». مائده / 48.

21. «يَحكُمْ بَيْنَ أَهْلِ التوراةِ بِالتّوارةِ وَ بَيْنَ اَهْلِ الاِنْجيلِ بِالاِنْجيلِ، وَ بَيْنَ أَهْلِ الزَّبورِ بِالزَّبُورِ وَ بينَ اَهْلِ الْفرقانِ بِالْفُرقانِ...». بحارالانوار (پيشين) ح 84.

22. مجلسى، بحارالانوار (دار الكتب الاسلامية، 1365 ه . ش)، ج 52، ص 39، روايت 212.

23. خوئى، منهاج البراعة (بنياد فرهنگى امام المهدى قم) ج 8، ص 353.

24. قزوينى، الامام المهدى (مؤسسة الوفاء، قم 1405 ه)، ص 631.

25. منتخب الاثر، (پيشين) ص 472، فصل 7، باب 3، حديث 2.

26. كلينى، الكافى (دار الكتب الاسلامية تهران، 1363) ج 1، ص 408.

27. ترمزى، سنن ترمذى (دار الفكر بيروت، 1408 ه . ق) ج 4، ص 439، روايت 2232.

28. كامل سليمان، يوم الخلاص (دار الكتاب لبنانى، بيروت، 1402 هق) ص 315.

29. نعمانى، الغيبة، (مؤسسة الاعلمى، بيروت، 1403 ه . ق) ص 158.

30. طوسى، تهذيب الاحكام (دار الكتب الاسلامية، 1365 ه . ش) ج 4، ص 144، روايت 402.

نظرات شما عزیزان:

:: برچسب‌ها: حکومت امام زمان, سنت پیامبر, حکومت الهی,